Girizgah yok, konuya geçiyoruz. Bu bir how-to yazısıdır.
Önce içerik (tasarım), sonra sunum.
Çıkış noktası, amaç. Çünkü kurumsal eğitimler pragmatiktir. Amaç, yararcılık. Oradaki bilgi, kurumun hedefleri için bir araç. Onun için, her şey eğitim konusu olabilir. Kural basit: Amaca hizmet eden konuyu bulun ve ondan uzaklaşmayın. İstediği kadar alışılmamış olsun, isterse hiç yapılmamış olsun, marjinal olsun. Gerekliyse, doğru içerik odur. Gerçek hayattan örnek mi? Kıyafet kombinasyonu eğitimi (kombin denmez, o uydurma laf). Her türlü beklenen davranışın eğitimi. Bir yazılımı kullanma eğitimi.
İçerik kalitesi zor zanaat. Bilimsel olmalı. Bilimsel bilgi; bir sisteme dayanan, tutarlı (birbirini tamamlayan), deneylerle veya yöntemli gözlemle elde edilmiş, eleştiriye açık bilgidir. Burası çok önemli, öyle oku geç olmaz. Mesela tıp, psikiyatri ve psikoloji bilgileri, sistemli (birbiriyle ilişkili bir bütündür), yöntemli ve deneylerle elde edilmiştir. Dr. Mehmet Öz, bunları en eğlenceli şekilde kullanır. Dr. Oytun Erbaş, Psikiyatrinin Kara Kitabı’ında, mevcut beyin bilgilerinin bile fazla kestirmeci ve basite indirgemeci olduğundan bahseder, ama bütün konuşmaları o temele dayanır. Dr. Canan Karatay, her ne kadar ketolojik terimini telaffuz etmese de, o konudaki on yıllardır bilinen gerçekleri kullanır. Daniel Goleman, duygusal zekayı anlatırken, kitabının yarısına yakını dipnottur. Dr. Engin Geçtan’ın söylediklerinin temelinde Jung ve Gestalt vardır. Doğan Cüceloğlu ve Üstün Dökmen, tamamen bilişe (cognition) dayanırlar.
Geçmişte, yıllarca eğitim notlarımın sonunda kavram sözlüğü ve kaynakça verdim. Yeditepe Hukuk’daki dersimde, sosyal psikolojiyle hukuk prensiplerini eşleştirirdim. Bugün hâlâ konuşmalarımda, isteyenin dayanaklarıma ulaşması için hashtag’ler veririm, beni dinlerken aratırlar, göz atabilirler.
Anlatmak, başka ustalık. Bir beceri. Her türlü üslup mübah ama bir de o bildiğiniz, değişmeyen sunum tekniği gerçekleri var. Onlar hata affetmez. Oralar tuzak dolu. Ne giydiğiniz önemli. Mimiklere kadar beden dili, postür (duruş) önemli. Slaytların görünümü önemli. Fiziki mekan önemli. Şimdi anlatamam, kocaman bir konudur ama bir de şu var: Artık öyle bir noktaya geldik ki, her şey uygun olsa bile yetmiyor, üstüne bir de özgünlük lazım. İnsanlar içeriğe saygı duyarken, sunanı da sevmek istiyor.
Mesleğinde çok iyi bir yere gelmiş birinin hâlâ gidebileceği bir yer var: O birikimi anlatmak ya da yazmak.
Son söz: Aynı şeyi tekrar tekrar anlatmak insanı aşağı çeker. Bir eğitmenin kendini gerçekleştirmesi, anlattığını ezberlememektir. Hep başka, hep yeni yollar lazım.
İyi bildiğiniz bir alanın eğitmenliğinden daha büyük bir gelişme olamaz.
Nasıl eğitmen olunur?
