Bizim pişmiş tavuk 2011 tarihli yeni Ticaret Kanunu’muzun yönetim kurullarına bakışını anlatayım önce (bu arada hukukçu tarzı madde numaraları vermeyeceğim, bilmeseniz de olur):
- Anonim şirketler yönetim kurulu tarafından yönetilir,
- YK, bir veya birden çok kişiden oluşur (bu bir devrimdir, tek başına YK!),
- YK, yönetim veya iç denetim amacıyla içlerinde kendi üyelerinin de bulunabileceği komiteler ve komisyonlar kurabilir (Kanun aynen böyle demiş: komite veya komisyon?),
- Bir iç yönergeyle, yönetim, kısmen veya tamamen, bir veya birkaç YK üyesine veya üçüncü kişilere devredilebilir (süper yetkili vali gibi düşünün).
Yani Kanun diyor ki: Yönetim kurulu hantal, fazla kalabalık ve işe/sahaya uzak kalabilir, siz isterseniz kendinize göre daha etkili çözümler üretin. Buna da iki yol önermiş: Ya alt kurullarla harekete geçin, ya da içinizden/dışarıdan He-Man’ler bulun.
Komite/komisyon kavramını açıklığa kavuşturalım. TDK, her ikisine de ‘alt kurul’ diyor. Etimolojik olarak ikisi de ‘to commit’den geliyor: Emanet edilen.
Biraz da kurul kavramını anlatalım.
Sosyal psikolojiye göre kurul dediğimiz aslında küçük gruptur.
Grup üyelerinin etkileşimi sonucunda, zor zihinsel faaliyet gerektiren işlerde grubun farklı görüşleri ortalamaya çektiği bulunmuş (bu iyi).
Riskli bir kararda ortak görüş sağlandıysa (grup normu oluştuysa), bireyler yalnızken olamayacakları kadar cesaretli olabilirler (bu tehlikeli). Hele inisiyatif/cesur kararlar o ortamın bir değeriyse, grup içinde sorumluluk dağılır, dolayısıyla iyice uçlara gidebilirler.
Bir de grubun bireyi uzlaşmaya itme etkisi olabilir: Grup, eleştiriyi törpüleyebilir. Uzlaşma amacının olduğu yerde bireyler boyun eğmeye eğilim gösterirler (çözüm, grubun kendi içinde farklılığı ve sorgulamayı teşvik etmek).
Yani sosyal psikoloji diyor ki: Küçük gruplar durumsaldır; Bireylerden daha yararlı da olabilirler, daha zararlı da.
O zaman ne yapacak bu esnaf?
Benim aklıma yatan, kombine çözüm. Vakur yönetim kurulu orada dursun. Bize -modern savaş tekniklerindeki gibi- gerilla icra kurulları ve eş zamanlı olarak bireysel kahramanlar da -keskin nişancılar lazım. Madem ki Kanun kapıyı açmış, bu yolları kullanmamak yazık olur.
